İstanbul'da Tramvay Hatlarında Büyük Değişiklikler Başlıyor

İstanbul'da günlük 4 milyonun üzerinde yolcuyu taşıyan tramvay hatlarında, şehrin en büyük ulaşım dönüşümü başlıyor. İETT, 2025 sonuna kadar 12 tramvay hattını modernize edeceğini duyurdu. Bu değişiklikler, sadece yeni raylar ve araçlarla sınırlı değil — tamamen yeni bir sefer planlaması, durak yenilemeleri ve akıllı sistem entegrasyonuyla birlikte geliyor. Bugün sabah 7’de Kadıköy’den Üsküdar’a giden bir yolcu, 22 dakikada yolculuğunu tamamlıyor. Yeni sistemde bu süre 14 dakikaya inecek.

Ne Değişiyor? Gerçekten Yeni Bir Sistem

İETT’nin açıkladığı detaylara göre, 12 hat üzerinde 187 durak yenileniyor. Bunların 93’ü tamamen yeniden inşa ediliyor, 64’ü ise sadece şezlong ve çatı gibi detaylarla güncelleniyor. En büyük yenilik, akıllı duraklar. Bu duraklarda, gerçek zamanlı gelme süreleri, yol hatları, hava kalitesi ve hatta mevsimsel allergen seviyeleri ekranda gösterilecek. Birçok yolcu, özellikle yaşlılar ve engelli vatandaşlar için bu bilgilerin hayat kurtarıcı olacağını söylüyor.

Yeni tramvay araçları ise tamamen elektrikli, düşük tabanlı ve 100% engelli erişimli. 2024 itibarıyla 142 adet yeni raylı araç sipariş edildi. Bu araçlar, 2025 Mayıs’ında sırayla hizmete girecek. Her biri 180 yolcuyu taşıyabiliyor — eski modellere göre %35 daha fazla kapasite. Ayrıca, araçların içi 4G ve Wi-Fi ile donatıldı. Sadece teknik bir iyileştirme değil, yaşam kalitesi meselesi.

Kimler Etkileniyor? Yolcular, Şoförler, İşletmeciler

Değişimin etkisi sadece yolculara değil, tüm ulaşım ekosistemine yayılıyor. Ali Yılmaz, 17 yıldır Taksim-Kabataş hattında şoförlük yapan biri. "Şimdiye kadar saat 5’te başlıyorduk, 10 dakika aralıklarla seferler yapıyorduk. Ama bu hafta yeni sistemde, 7 dakikada bir sefer olacak. Daha çok yolcu, daha az boş koltuk — ama daha fazla stres," diyor. İETT, şoförler için yeni bir eğitim programı başlatıyor. Bu program, elektrikli araçların kullanımı, acil durum prosedürleri ve yolcu iletişim becerilerini kapsıyor.

İstanbul’un bazı semtlerinde ise, tramvay hattı yenilenirken yol açılıyor. Bu, özellikle Bağcılar ve Esenler’de trafikte ciddi gecikmelere neden oluyor. Mahalle sakinleri, "Bu işler hep böyle olur, biraz sabırlı olmalıyız" diyor. Ama birçoğu, "Neden şimdi? Neden bu kadar hızlı?" diye soruyor. İETT, bu sorulara cevap olarak, 2023’te başlayan ve 2025’te tamamlanması planlanan "İstanbul Ulaşım 2030" stratejisini gösteriyor. Bu strateji, araç sayısını %40 azaltmayı, karbon emisyonlarını %35 düşürmeyi ve yolculuk sürelerini ortalama %25 kısaltmayı hedefliyor.

Neden Bu Kadar Acil? Geçmişteki Hatalar

2017’de İstanbul’da tramvay hatlarında yaşanan bir arıza, 12 saat boyunca 80 bin yolcuyu mahsur bıraktı. O olaydan sonra, bir rapor çıktı: "Sistem, 1980’lerde tasarlanan bir altyapıya dayanıyor. Elektrik sistemleri, sinyalizasyonu ve raylar, modern talebi karşılayamıyor." O günden bu yana, 1,2 milyar TL harcandı ama sadece parçalı iyileştirmeler yapıldı. Şimdi, tamamen yeniden yapılandırma kararı verildi — çünkü daha fazla beklenemiyor.

2022’de yapılan bir araştırmada, İstanbul’da tramvay kullananların %68’inin, araçların gecikmesinden dolayı işe geç kaldığı belirlendi. Bu rakam, 2024’te %74’e yükseldi. Neden? Eski sistemde, bir tramvayın bozulması, 30 dakika içinde başka bir araçla değiştirilemiyordu. Yeni sistemde ise, her 3 araçtan biri yedek olarak harekete hazır durumda olacak. Bu, gecikme oranlarını %50’ye kadar düşürebilir.

Yeni Sistemde Ne Olacak? Gelecek 12 Ay

2025’in ilk çeyreğinde, Taksim-Kabataş hattı tamamen yeniden yapılandırılacak. Bu hattı, İstanbul’da en yoğun kullanılan tramvay hattı olarak tanımlıyorlar. 2025’in ikinci çeyreğinde ise, Kadıköy-Üsküdar hattı, ardından Beyoğlu-Şişli hattı gelecek. Her hattın yenilenmesi yaklaşık 4 ay sürüyor. Bu süreçte, alternatif ulaşım seçenekleri artırılıyor: 12 yeni otobüs hattı, 3 yeni metro istasyonu ve 200 adet yeni bisiklet durağı ekleniyor.

İETT, yeni sistemle birlikte bir mobil uygulama da piyasaya sürüyor. Bu uygulama, yalnızca sefer takibi değil, aynı anda birden fazla ulaşım aracını karşılaştırmayı, en uygun rotayı önermeyi ve hatta bilet fiyatlarını gerçek zamanlı olarak karşılaştırmayı sağlıyor. "Bir yolcu, tramvay yerine metroya geçmek isteyebilir. Uygulama, ona sadece hangi istasyona gitmesi gerektiğini değil, ne kadar zaman kazanacağını da gösterecek," diyor İETT iletişim direktörü.

İstanbul’un Geleceği: Sadece Tramvay Değil

Bu dönüşüm, sadece tramvaylarla sınırlı değil. 2026’dan itibaren, şehirdeki tüm toplu taşıma araçları — metro, otobüs, feribot — aynı dijital platformda entegre edilecek. Yolcular, tek bir kartla tüm araçları kullanabilecek. Bu, Avrupa’nın en büyük entegre ulaşım sistemlerinden biri olacak. Stockholm ve Amsterdam’dan sonra İstanbul, bu alanda Avrupa’nın öncü şehirlerinden biri olabilir.

Her şey, sadece teknoloji değil. İnsanlarla yapılan görüşmelerde, "Bir zamanlar tramvay, şehrin kalbiydi. Şimdi yeniden öyle olacak," diyen birçok vatandaş var. Bu dönüşüm, sadece demir yolları değil, İstanbul’un kendisiyle olan ilişkisini yeniden tanımlıyor.